Het is een primeur voor de provincie, die keek hoe het naburige Groningen en Drenthe hun eerdere aanbesteding hadden georganiseerd. “Maar hoe we de Waddeneilanden voorzien van laadpunten is nog een puzzel die we graag aan de markt overlaten.”
In 2019 startte in Groningen en Drenthe een concessie voor de aanleg en exploitatie van 1.000 laadpunten. Onderdeel van de uitrol is een proef: elektrische rijders krijgen er een vrije keuze in energieleverancier. “Voor Friesland kwam deze aanbesteding iets te vroeg”, zegt Sipke Boorsma, projectleider Infra & Mobiliteit bij de provincie Fryslân en coördinator van de NAL-regio Noord-Nederland, die bestaat uit de 3 noordelijke provincies. “We zijn nu bezig met onze eigen aanbesteding. Partijen kunnen zich inschrijven voor in principe 3 jaar lang plaatsen en 10 jaar lang exploiteren van 700 laadobjecten.”
Landelijk gebied
Veel regio’s en gemeenten maken nu de stap naar een proactief plaatsingsbeleid. Ze realiseren laadpunten nog voordat de concrete aanvragen binnen zijn. Friesland houdt echter vast aan een vraag gestuurd proces. “Onze provincie bestaat grotendeels uit landelijk gebied”, zegt Boorsma. “Veel mensen hebben een erf met een eigen oprit waar ze kunnen opladen. Voor marktpartijen is er nauwelijks een businesscase om daar proactief publieke laadpunten neer te zetten. Wel vragen we in de aanbesteding een bepaald percentage laadobjecten van tevoren te realiseren op plekken waar gemeenten die strategisch handig vinden. En om de basis van de laadinfrastructuur op orde te brengen, moet in elke plaats met meer dan 1.000 inwoners ten minste 1 publiek laadpunt zijn.”
Waddeneilanden
Bijzonder in de Friese situatie is de uitzonderingspositie van de Waddeneilanden. “Daar zijn geen plaatsen met meer dan 1.000 inwoners en toch zullen er laadvoorzieningen wenselijk zijn. Daarnaast moeten we rekening houden met veel toeristenverkeer. In de aanbesteding laten we het aan de markt over om met goede oplossingen te komen.”
Schiermonnikoog
Schiermonnikoog is autoluw, bezoekers mogen over het algemeen hun auto niet meenemen. “De eilanders rijden zelf weinig en dan voornamelijk oudere bedrijfsauto’s op diesel”, zegt burgemeester Ineke van Gent. “We stimuleren onze inwoners over te stappen op elektrisch vervoer. Zo brachten we vorig jaar een hele boot vol elektrische auto’s naar het eiland om te ‘oefenen’. De gemeente en aantal bedrijven schakelen nu over op elektrisch. We willen daarnaast een goede laadinfrastructuur en een energienetwerk dat voorziet in het elektrisch vervoer van toeristen. Uiteindelijk moet dat passen in onze ambitie om een energieneutraal eiland te worden. We liggen niet voor niets in een ecologisch kwetsbaar gebied dat op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat.”
Elektrische veerboot
Van Gent kijkt ook buiten de eigen gemeentegrenzen. Zo loopt er onderzoek naar het combineren van vervoersstromen naar en van het eiland. “Het zou ook prachtig zijn om in Lauwersoog een soort hub te maken. Daar kunnen onze inwoners en toeristen hun auto opladen. Als die bezoekers vervolgens op een elektrisch aangedreven veerboot stappen, breng je echt de boodschap over dat we verantwoord en duurzaam omgaan met het mooie, kwetsbare Waddengebied. De Deense Waddeneilanden maken al gebruik van zo’n elektrische veerdienst.” Volgens Boorsma moet Schiermonnikoog nog even geduld hebben. “In de aanbesteding richten we ons alleen nog op personenauto’s. Maar vanaf volgend jaar gaan we ons ook op andere modaliteiten richten, waaronder de veerdienst.”