In 2050 is alle vervoer emissieloos, zo is afgesproken in het Klimaatakkoord. Denk aan elektrische personenauto’s maar ook aan bestelbussen, vrachtwagens, autobussen, machines op de bouwplaats en binnenvaartschepen.
Om bij te dragen aan deze afspraak, worden op 1 januari 2025 in 29 Nederlandse steden Zero Emissie-zones (ZE-zones) ingesteld. Bestel- en vrachtauto’s mogen binnen zo’n zone op termijn geen CO2 meer uitstoten.
Ontheffingen en vrijstellingen
Om de overstap naar emissieloos vervoer voor ondernemers haalbaar te maken, gelden er verschillende ingangsdata. Voor een aantal voertuigcategorieën is er tot 2030 een overgangsregeling of een vrijstelling. Ook komen er ontheffingen, bijvoorbeeld voor particulieren met een bestelbus. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ontheffingen, het Rijk voor de vrijstellingen.
Samen met Eindhoven en ’s-Hertogenbosch is Tilburg een van de drie Brabantse steden waar vanaf komend jaar een Zero Emissie-zone geldt. De voorbereidingen hierop zijn al jaren bezig. Zo heeft de gemeente Tilburg eind 2020 het besluit genomen om de zone in te stellen. “Dat moet minimaal vier jaar voor de invoering”, weet Michiel de Voogd.
‘Zo min mogelijk verschillen’
Michiel is beleidsmedewerker duurzame mobiliteit bij de gemeente Tilburg. Ten aanzien van de ontheffingen en vrijstellingen voor een ZE-zone zegt hij: “Heel belangrijk is dat het geharmoniseerd is. Dat wordt daarom landelijk afgestemd. Om het voor ondernemers eenduidig te houden, moeten er lokaal zo min mogelijk verschillen zijn.”
De ZE-zone in Tilburg gaat gelden binnen de ringbanen en in de wijken Fatima en Armhoef. Ook de Ringbaan-Oost ten zuiden van de spoorbrug wordt erin meegenomen. Vrachtvervoer dat niet aan de toegangseisen van de zone voldoet, wordt zo verleid om gebruik te maken van de ‘buitenom-route’ (tangenten) N261 en N260 richting industrieterreinen.
‘Elektrische bestelbus rijdt heel fijn en vraagt weinig onderhoud’
Paul van Rij, eigenaar van Van Rij Elektrotechniek in Goirle, was al op zoek naar een nieuwe bestelbus toen hij ontdekte dat met de aangeboden subsidies elektrisch rijden voordeliger is. “En met het oog op de invoering in 2025 van de Zero Emissie Zone in de gemeente Tilburg heb ik gekozen voor elektrisch. De bus rijdt heel fijn en vraagt weinig onderhoud. We willen allemaal iets doen aan het milieu en de verduurzaming. Dan is dit toch de toekomst.”
Verschil met milieuzone
Overigens geldt binnen de Tilburgse ringbanen sinds 2010 al een milieuzone. Het verschil met een ZE-zone is dat in een milieuzone alleen dieselvrachtwagens worden geweerd die niet aan Euroklasse VI voldoen.
Niet alleen de bewoners van deze zones profiteren van een verbeterde luchtkwaliteit, zegt De Voogd. “Bijzonder is dat het buiten de ZE-zones nóg meer effect heeft. We hebben laten berekenen hoeveel CO2-uitstoot het scheelt in 2030. De verwachting is dat het in de zone een besparing van 11.000 ton oplevert, maar in totaal 30.000 ton.”
Logistiek makelaar
1 januari 2025 komt intussen steeds dichterbij en ondernemers zitten ongetwijfeld met vragen rondom hun bedrijfsvoering. Wat als ze net nieuwe wagens hebben aangeschaft? Of als hun voertuigen (nog) niet verkrijgbaar zijn in de zero-emissie variant? Is elektrisch rijden niet veel duurder?
Om hen hierbij te helpen, kunnen ze in Tilburg en enkele andere steden gebruik maken van een logistiek makelaar. Die geeft namens de gemeente gratis maatwerkadvies aan de ondernemers. Tevens heeft de logistiek makelaar informatie over subsidies, belasting en voertuigen.
Tilburg is er druk mee. Met een voorlichtingscampagne op internet en via sociale media richt de gemeente zich vooral op het midden- en kleinbedrijf en ZZP’ers. Dat werkt erg goed: de logistiek makelaar is inmiddels 250 keer om een maatwerkadvies gevraagd.
Focus provincie op laadvoorzieningen
De provincie Noord-Brabant heeft een bescheiden rol als het gaat om ZE-zones en zet vooral in op de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL). Voor deze NAL werkt de provincie aan een landelijk dekkend netwerk van laadvoorzieningen, samen met andere overheden, netbeheerders en kennisinstellingen. In oktober werd dit vastgelegd in een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst.
In 2020 ondertekende de provincie al het nationale Schone Lucht Akkoord. Hoewel de Zero Emissie-zones primair tot doel hebben bij te dragen aan de in het Klimaatakkoord afgesproken CO2-reductie - 1 megaton in 2030 - is een schonere lucht in de steden óók prettig. Daarnaast ondersteunt de provincie gemeenten met kennis en informatie via Expertisecentrum Laadinfrastructuur RAL zuid.
Laden bij de buren
De benodigde extra laadvoorzieningen met het oog op de ZE-zone houdt ook de gemeente Tilburg bezig. De Voogd: “We hebben te maken met het probleem dat je niet zomaar een aansluiting op het elektriciteitsnet kunt krijgen.”
Hij noemt ‘laden bij de buren’ als een van de oplossingen. “Onze afvaldienst BAT heeft een laadplein opgeleverd voor zichzelf. Het kan daar ook andere bedrijven laten laden.”
Een tip voor gemeenten die een ZE-zone overwegen, heeft De Voogd ook: “Begin op tijd. Er is een heel stappenplan beschikbaar en houd je daaraan. Ga daarnaast in overleg met het lokale bedrijfsleven.” En, zegt hij, neem contact op met het SPES. Zij kunnen een gemeente door het gehele proces loodsen.
Bekijk de overgangsregels voor de ZE-zone hier. Video’s over de aanpak van de gemeente Tilburg vind je hier.